Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Ture Whakahaere Rahui Maori

Tukunga Utu A Te Kaitono

Tukunga Utu A Te Kaitono.

5.Kahore tetahi tono mo te tuku mo te noho ranei i tetahi whenua e tika mehemea i te tono mea tuhituhi a i tuhituhia e tetahi tari i tetahi wahi ranei i whakaritea e te Kaitiaki mo te Katoa mo taua tikanga i roto ano hoki i nga haora i whakaritea e te Kaitiaki mo te Katoa hei puaretanga mo te tari te wahi ranei ki te katoa hei whakahaere i nga mahi, hei tukunga pukapuka ranei ra roto i te poutapeta me te tuhi ano i te ingoa o te Kaitiaki mo te Katoa ki waho o te whare hei tuku atu ki tona page 24tino tari i te Taone o Poneke. Mehemea e tukua atu ana ra roto i te poutapeta ekore e whakaarohia he tono tuturu taua tono kia tae rano ki te tari ki te wahi ranei i whakaritea e te Kaitiaki mo te Katoa ki tana tino tari ranei.
6.Mehemea e tukuna ana he tono i tetahi tari i tetahi wahi atu ranei haunga te tino tori me tuhituhi e te apiha e te tangata ranei e tango ana i taua tono te ra me te haora i tae mai taua tono, a i reira ano me tuku taua tono me te pukapuka o te haora o te ra ano hoki i tae mai ai ki te tino tari.
7.Ka whai mana te Kaitiaki mo te Katoa i nga wa katoa i runga ano i nga take mo te taha ki nga Maori whai take mo te taha ranei ki te katoa i runga ano i tona whakaaro te tango te whakakore ranei i tetahi tono.
8.Me apiti mai ki nga tona katoa i te Wai III. me IV. o tenei Apiti tetahi korero ra runga i te ture me te haina e te kai tono i runga i tetahi o nga ahua e mau ana i roto i te Apiti a e pai ana e tika ana mo ia keehi:
(1.)Ko nga tono whenua katoa e tae mai ana i roto i te wa i whakapuatia ka kiia i rite tonu to taenga mai, ekore ia tetahi tono haunga ia i raro i te Wahi IV. e tangohia i taua tangata ano mo tetahi whenua nuku atu tona rahi i te rua mano eka hui atu ki roto i taua rua mano eka kia kaua e nui atu i te ono rau me te wha tekau eka nga eka whenua tino pai.
(2.)Kia kotahi tonu wahahanga o nga tono katoa a te ra ano i whakaritea ai e te Kaitiaki mo te Katoa mo taua mahi.
(3.)Ekore tetahi tono e taeu te whakaae mehemea nga utu i whakaaturia i tukua mai i te utu i whakataua mo taua whenua, a e kore ano hoki tetahi tono e tangohia mehemea kahore i whakapiria mai tetahi ki rarunga i te ture penei ano me to ahua kua whakahuatia i runga ake nei, me te tuku mai ano hoki i nga moni reti mo nga marama e ono me rite tonu te maha o nga utu ki te huarahi o te maha o nga moni i whakahuatia i roto i te tono, a ko aua moni ka whakapaua mo te hanganga me te rehitatanga me era atu mahi e pa ana ki taua riihi, pera ano me nga tikanga whakahaere ture e tohutohu ai te Kaitiaki mo te Katoa, hui atu ki nga pane kuini me nga tiuti; a ko aua moni me utu tonu ki te moni ki te tieke ranei ara tieke mea maaka e te peke e tika ana.
(4.)Ko te kaitono i hira nga utu o tana tono ara mehemea e tae ana nga utu o taua tono ki nga utu i whakataua, ka kiia ara mehemea e whakaae ana te Kaitiaki mo te Katoa ki te tango i taua tono ka kiia ko taua tangata te kaitango o taua riihi, a ka whai mana ia ki te noho i taua whenua ina oti i aia te whakaoti i te riihi mo era atu tikanga katoa e whakamaramatia ana e te ture mo taua mahi.
(5.)Mehemea e rite tahi ana te nui o nga moni a nga tangata tokorua maha atu ranei, a mehemea e neke ake ana i ta etahi utu, kei reira i muri tonu iho i te wahanga o nga pukuka tono me kokiri e te Kaitiaki mo te Katoa ki te rota i runga ano i tana i pai ai hei whakatau ko wai o aua tangata te tangata i tika kia riro i a ia te riihi.
(6.)Ko nga moni i whakatakotoria me nga moni i tukua mai e nga tangata kihai i riro i a ratou tetahi riihi me whakahoki atu a ratou moni ki a ratou.
(7.)Ko nga whenua katoa e panuitia ana kei te puare mo te riihi i raro i tetahi Wahi o tenei Ture a kahore ano i riihitia ka puare tonu mo te rihii a taea noatia te unuhanga e te Kaitiaki mo te Katoa a ki te mea o maha atu ana nga kaitono mo te riihi i te tangata kotahi i te ra kotahi mo taua whenua ano, me kokiri ki te rota te whakataunga o te tangata mana te riihi.

Otia kahora tetahi mea e meinga hei take akiaki i te Kaitiaki mo te Katoa ki te whakaae atu ki te tangata i hira nga moni o tana tono i ta tetahi atu tono ranei.