Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Petition of Henare Matua and twenty-nine others

Ki te Paremete,—Ki te Tumuaki o te Whare Kaumatua Whakamana nei i nga Ture mo Nui Tireni

Ki te Paremete,—Ki te Tumuaki o te Whare Kaumatua Whakamana nei i nga Ture mo Nui Tireni.

Ehoa e te Tumuaki,—Tenei kua kite matou nga tangata Maori o te Rawhiti, timata atu i Wairarapa, Heretaunga, te Wairoa, te Mahia, Turanga, Whangara, Uawa, kua whakamana matou e aua Takiwa kia haere mai ki Poneke, mo nga Ture e ahu ana mo te taha Maori. Heoi, ko matou e mau nei o matou ingoa i raro nei, e whakaatu ana i a matou, me te whakaaro hoki o matou iwi ake mo aua Ture, kua Panuitia i tenei Tunga o te Paremete ko te ingoa o taua Ture ko te Ture Whenua Rahui Maori, me te Ture Whakatu Komihana, mo nga whenua Maori, me te nui noa atu o aua Ture, i hanga nei mo nga whenua Maori, e korerotia i roto i taua Panuitanga mo te Ture i hanga mo nga whenua Papatupu e mau tonu ana te mana Maori i runga i tana whenua, me te Ture mo te Riihitanga o aua whenua Papatupu ki taua Komihana, kia puta ai he Karati, me tahi atu tikanga, e whakahaerea ana e taua Komihana, me te Ture i hanga mo te hoko i aua whenua Maori. Heoi e whakaatu ana matou ko aua Ture kaua e whai mana ki runga ki nga whenua Maori, ko te Take, kua mate rawa matou nga iwi Maori i aua Ture i hanga mai i te tau 1860, i te tau 1862 me te Karatitanga o aua whenua Maori kua mate nei na te mokete na te hoko na te waipiro no reira ko taua Komihana me kore rawa e tu no te mea heoti rawa nga whenua e takoto ora ana ko nga whenua anake e takoto ana i waho o aua Ture e mau ana to matou mana i runga ko nga whenua anake tena kei a matou. Heoi, kahore matou e pai ki aua Ture i hanga nei mo nga whenua Maori i tenei Tunga o te Paremete me te Ture mo nga whenua Rahui me te Ture mo nga Riihitanga me kore rawa e whai mana ki runga ki nga whenua Maori me waiho o matou whenua ki a matou ko ta te Kuini kupu hoki tena i te Tiriti i Waitangi i te tau 1840. Ko taua kupu ano i te Tiriti i Kohimarama i panuitia e te Kawana Paraone kia waiho tonu kia matou te ritenga o matou whenua o matou maunga huka me o matou raoroa me o matou pukepuke me o matou tauranga waka me o matou moana hinga ika, no reira e whakaaro ana matou me kore rawa aua Ture e whakamana mo nga whenua Maori, heoi.

Ehoa e te Tumuaki e inoi ana matou kia whakamana mai ta matou e inoi atu nei me ata waiho mai o matou whenua kia matou. Me whakamutu te mana o enei Ture i runga i o matou whenua kahore hoki o te Kuini hiahia kia noho whenua kore matou nga tangata maori o Nui Tireni i raro i tona mana mehemea hoki e te Tumuaki e whakamana ana koe i enei Ture kua Ripekatia to matou o ranga no reira ka ata whakaarohia e matou ko enei Ture katoa kua panuitia nei mo matou mo nga iwi Maori me tuku ki raro kahore matou e tino pai atu ki enei Ture, kore rawa, erangi ra me panui atu ki nga iwi kia kite ratou i aua Ture me a matou Petihana whakahe i aua Ture me tuku ano kia kite nga iwi, heoi.

Ehoa e te Tumuaki ko ta matou tino whakaaro ma matou hoki e hanga etahi Ture mo matou mo nga iwi Maori inahoki ka toru tekau marua enei tau e hanga ana koe i te Ture mo te tangata Maori he mate anake te mahi a nga iwi Maori i roto i aua whaka haerenga Ture, na reira matou nga iwi Maori kua hui mai nei ki Poneke inoi atu ai kia tukua mai ma matou ano e hauga he Ture mo matou a ma matou ano e ata tuku atu ki te Paremete ki a koe hoki e te Tumuaki kia whakamana i runga i ta matou i pai ai, heoi.

E te Tumuaki ma te kawana i roto i tona Runanga e whakamana enei Ture kua maharatia nei e matou i a matou ake i pai ai heoi ko nga iwi nana matou i whakamana i tuku mai ki te whakapuaki atu i a ratou whakaaro 1,661 te maha o aua kai tono mai i a matou, heoi ko matou ingoa ko nga tangata i tonoa mai e taua 1,661 ka tuhia iho ki raro nei.

Henare Matua and 29 others.