Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

[Printed letter, 3 March 1876, about the Eastern Māori election outcome]

Waiomatatini, 3 Maehe, 1876

page break
Waiomatatini, 3 Maehe, 1876.

Kia henare matua raua ko henare tomoana ehoa ma, tena korua

Kua tae mai ta Korua Panui i tuhia mai nei e Korua i te 8 o nga ra o Pepuere he whakamahara na korua ki nga Iwi o te taha tika nei kia kore e tahuri ki nga tikanga whakamate tangata, whenua rauei a te Makarini, Erangi, ki a tahuri ki ta koutou taha

Ka patai au he taha aha ta koutou taha? he taha waimarie ranei ta koutou taha? A kia ki mai koe, a, kia tahuri atu, ki runga ki au mahi maminga, e tohe na koe, tohe koe ko te aha? he aha te kai e whara i a koe? ko te hia tena o nga tau i tu ai koe hei mema ki te Paramete? a, ko ehea mate o te Iwi whakatetai Rawhiti nei i ora ia koe te mahi i runga i to mohiotanga, I roto i nga tau ka rima nei i tu ai koe i roto o te Paramete? a, ko ehea matauranga hoki ra, e touoa nei ano e koe kia whakahokia auo koe ki to nohanga tikanga kore o enei tau maha ka pahure nei? ki reira tangi whakahuahua ai ki o mate maha i haoa nei e to puku, i enei rangi kataha nei te auga a to katau, Whakatauki kia ata nene oti, e ki ana te Kakewhati, "Whakatauki ano e tata tapahanga" heroa te Whakatunga ana ka tupuhitia koe i runga i ena pito o to whakararu.

Na ehoa ma he aha te pai kia hoki atu ano te tangata tikanga kore ki roto o taua whare. He onga koia no te tangata.

He Iwi Patu Pakake a Ngati Perou. Ki te Ruhi te Haeana a te Potitia. Ka pehia taua Potitia i ruhi ra tana Haeana Katahi ka Pootitia ano e te mete ratou ko nga kai kuuru he Potitia ke, ki te pai te whakahaere a taua Potitia katahi ka pumau ia tau, ta tau.

Wai hoki ko taku tangata i whakatu nei hei mema mo to tatou takiwa, ki te ata tu te piko o tana whakairo tera taua tahi e ma nawa reka, ki te hanga kino ia i te piko o tana whakairo, hei aha hoki te takahia ai na te he ka kitea, te kotahi ai tau ka kitea te he me mutu, me tu ano he tangata ke.

Mei penei te tikanga, ka tika to kupu i tuhi mai nei, kia whaka kotahitia taua, katahi ka tupu tahi taua me a taua mahi.

Na e hoa i kotahi taua i mua, karanga ana koe ki nga Iwi katoa nei, kia tahuri ki te aukaha i ta taua waka tahi, te ingoa o taua waka ko Takitimu whakaae tonu atu, ka aukahaia ka oti, katahi katoroa ki te moana, tau rawa atu ko Poueke. No Tareha tena, te hokinga mai ki te Kainga kaore kia matenga mounu kia aha hei taunga mai rapea ki nga tamariki ki nga wahine, ko to te wahine haringa koki he waka tomo. E ki ano te kupu o te karakia hinu oreore te kata ta te wahine e hehe hei he ka pakaru tera aukahatanga ano o taua waka. Katahi ka tino whakapaia rawatia e taua te aukaha o taua waka, kia toa ai ki te riri ki nga ngaru nunui o te moana na ka oti ko Karaitiana tena. Ka toroa ano ki te moana tau rawa atu ano i Poneke, te hokinga mai i roto i nga tau maha nei kaore kia whakatau kia aha, He matenga mounu pirau rawa te whakatau.

Na kaore he take e tuhi mai nei koe hei pootitanga ano maku kia Karaitiana.

He waka ano taku, kaoti taku waka te Aukaha kei runga kei te Rango e takoto ana, te Maha tau wiria ana e koe i te takere he toro taku ki te wai, kaki a roto i te wai katahi au ka mohio he uri koe no te kumukumu.

page break

Heoi E hoa kaore e whakaae ki te pooti kia Karaitiana. Kaore hoki he utanga o toaa waka i toe mai kia au, e rua rawa nga mea o tona waka i toe mai ki au, ko te mauahara raua ko te puhaehae me te whakahe.

E ki ana ano koe kia pooti au ki te pooti Maori. Kaore e marama i au tena pooti, Kaore hoki au i mohio ki a te Maori pooti. I mua i nga tipuna, he pooti ke ta te Maori, pooti mai rano i nga tupuna a tae noa mai ki mua tataake nei ka mutu, na te whakapono tonu i kokoti, ka mutu mau e mohio iho taua tu pooti a o taua tupuna kei te mohio hoki koe.

Na ko tenei, e hoa e pooti ana au ki te Pakeha, ki te Iwi nana tena mahi a te pooti me nga tikanga katoa hoki e whakahaere nei i te motu katoa nei i raro i te mana o te Kuini atawhai, e kaha rawa nei ki te pehi i te kino kia tupo ai he pai ki runga ki nga Iwi Maori ki nga Iwi Pakeha e noho nei i tenei motu.

Mo o kupu ano e mea mai nei koe kia pooti ano au kia Kawana Kerei.

Mo te aha? mo te tika o taua tangata, ehara i a nei, i a Kawana Kerei te raruraru ki Waikato e hohoni mai ra, era tangata i taua pakapaka. Ehara ia nei ia Kawana Kerei te raruraru ki Kororareka. I Pewhairangi, he turi koe he pake?

Mo to whakahe kia Makarini kei te marama i a koe tau whakahe. Kaore e marama i a au. Tenei te mea e marama ana i au ko ana whakahaere tika e ora nei te motu katoa. Tena pea koe ka kite iho i te panni o Mohi Turei mau e titiro ki kona, ka ta tau iho i te ruarua o aua kupu whakahaere o taua tangata e whakahe nei koe. Ka whakarite hoki kia rite kia au kupu whakahere i ora ai koe.

Na e hoa e kore an e pai kia homai e koe au kupu whakahe mo te Makarini ki tenei takiwa. Ki te mea ka raruraru te nei whenua, ara nga tangata tera e pae kia koe.

E hara i te mea kei te he kore o konei. He he kei konei he hoko whenua he hoko ana ano i tona Piihi ake e tona tipuna. E kore e taea e retahi tangata rangatira ranei te ki atu ki te tangata e hoko ana i tona whenna kia kore e hoko i a i a tonuhoki tona piihi no tona tipuna, erangi, ka poka ki to te tangata ka he.

E tahi he i whakahaerea ai e taua tangata kia whakahaerea atu kia koe ka kohurutia e Wiremu Hatare te tangata ka mate. Ka puta tana kupu kia pehia noatia iho, muri iho ka hinga ano, ko to Poihipi Pakaku he kohuru ano, puta ana ano tona kupu kia pehia.

Me he mea pea kei o Kawanatanga e mea na koe kia tu tera atu te tokomaha e hinga mo aua kohuru nei.

Me he mea hoki kei aua Kawanatanga ano nga whakahaere mo Tawhiao kei te raruraru tonu ano i naianei.

Na tona kaha tonu me tona manawanui i taea ai e ia te haere nga wahi ururua, me he mea ko waitera e aha? e totika? e kore noa iho.

Heoi ra enei kupu.

Na Ropata.