Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

[Proceedings of some conferences held by Te Aute College Students' Association, 1897-1901, 1906]

Ripoata A Te Komiti Tumuaki

Ripoata A Te Komiti Tumuaki.

No te 22 o nga ra o Pepuere ka tu te hui tuatahi o Te Komiti. Ko nga korero i reira mo te motini i takoto i te hui ki Taumata-o-mihi kia tukua he kaiwhakahaere mo te kotahitanga ki nga takiwa o te motu haere ai. I whiriwhiria e te komiti a whakaae tiana a i tohungia ko Apirana Ngata hai kai whakahaere mo te kotahitanga ki runga ite motu. No te 1 o Maehe ka whakatuturutia te kupu a Te Komiti a ka tukua atu he whakaatu kia Apirana Ngata i Akarana. No te 10 o Maehe ka tae mai te waea whakaae a Apirana me tona kupu mai hei nga ra whakamutunga o taua marama ia timata ai te haere. I muri iho i tena he maha nga huihuinga o Te Komiti ki te korero i nga repoata a Apirana Ngata mo ana mahi i te takiwa o te Tai Rawhiti. Ko nga korero o te hui ki Taumata-o-Mihi kua oti te whakapukapuka, e rua nga pukapuka reo pakeha, kotahi te mea reo Maori, a kua tukutukua he kape ki nga takiwa katoa o Aotearoa tae atu hoki ki Te Waipounamu. No te makariri nei ka uia te whakaaro o Te Arawa mo tona tono o te tau 1898 kia tu he hui ma Te Kotahitanga ki Rotorua. No Hepetema ka tae mai te kupu kua mutu te whakaaro o Te Arawa. I muri i tena ko te powhiri a Tamahau me nga rangatira o Wairarapa kia tu te hui ki Papawai. He tono ano ta Ngatiporou i hainatia e Te Houkamau me etahi atu. I tirohia e Te Komiti e kore e taea te whakaae te tono a Ngatiporou notemea he maha nga marae o te motu hei page 19haerenga a e kore e taea i tenei wa te hoki tuarua atu ki te takiwa kotahi. Heoi tirohia ana ko te powhiri a Wairarapa, a whakaaetia ana. I runga i te tikanga o Te Kotahitanga ka tukutukua he powhiri ki nga mema, a ki nga hoa Maori pakeha kia tae ki Papawai i te l2 o Tihema 1899.

Kaore i maha nga kupu mo te ripoata. Na Tamahau te kupu, "ko tenei taonga na Te Tai Rawhiti, i tupu mai i nga tamariki o Te Tai Rawhiti, kaore ano i taka atu ki waho i nga rohe o te Tai-Rawhiti. Mehemea he whakaaro to tatou kia awhinatia tenei tikanga i runga i te taha kohi moni, e tino tautoko ana ia i tena whakaaro, otira me waiho mai i nga takiwa o Te Tai Rawhiti e manako ana ki tenei taonga, kaua ki etahi atu wahi, kaua ki Te Tai Hauauru kei whakapaea e te tangata he kotahitanga pinono moni tenei." Katahi ka tukua e Tamahau te "Puke-ki-Hikurangi" hei perehi i nga korero e whakaaro ai Te Kotahitanga hei tukutuku ki nga iwi Maori. Ko tera nupepa na te Maori motuhake, he Maori anake nga kai-ta, he Maori nga tangata tuku korero.

Ka paenga tena take ka whakaatu a Apirana Ngata i nga korero o te mahi i tukua ki a ia e Te Komiti Tumuaki.