"Tatou ka hanga i te tangata."

I Te ata o te Mane te [unclear: Io] o nga ra o Tihema, 1900, ka tuwhera ano te hui, ka tae mai hoki te Pihopa o Poneke ki te whakarongo korero. Te mahi tuatahi he whakarongo ki te whai-korero a tetahi o nga nupepa pakeha o Whanganui, a te Whanganui Chronicle. Te upoko o taua korero ko nga kupu a te Atua i a Kenehi i. 26, "Tatou ka hanga i te tangata." He nui nga kupu matau a taua pepa, engari ko nga kupu i eke mai ki te Kotahitanga o Te Aute e whakamaori ake.

"Ki a tatou i Niu Tireni nei he maha nga huarahi pai kei te tuwhera, he huarahi e ahei ai tatou te hanga he iwi nui, a ki te mea ka ata pokepoketia e tatou te oneone i te mea e ngawariwari ana, e kore nga whakapaparanga o muri nei e whakama ki a o tatou ringa i mahi ai. Ehara i te mea ko to tatou nei iwi anake ta tatou e whakaaro ai, e kore rawa e taea e tatou te ki kaore kau o tatou tatanga atu ki te iwi Maori. He aha ta tatou ma ratou a enei tau maha e tu mai nei? E awhina ranei tatou i a ratou kia kaha ratou ki te awhina i a ratou ano? E mea ana te tangata whakatoitoi na to tatou ringa matau i hoatu te Paipera ki te Maori, na to tatou ringa maui i hoatu te patara waipiro, a kitea ana he kaha ke te patara i te pukapuka; i ta tatou peinga i te wairua maori ki waho o te iwi Maori, no muri mai ka whakakiia e te mano o te wairua kino o nga mahi whakarihariha a taua a te pakeha. Kaore enei kupu e taea te tino whakahe. Ko te waipiro kei te amiki i tenei iwi ataahua ki te po; ko taua ko te pakeha, haunga hoki etahi ruarua nei, kaore noa iho i te tu te ringa ki te whawhai ki tenei "waikapura" e iki nei i nga iwi maori ki te po. No enei tau tonu ka timata ta tatou tangi mo te ngaro haere o te iwi Maori, a, nawai ra kua poropiti tatou, e mea ake tau ka tino ngaro te page 18iwi Maori i te mata o te whenua; ko te mea tika ia ma tatou ko te arai i [gap — reason: damage] mate ko te taiapa atu i te tino ngaronga o te iwi Maori. Otira kei te ora ano nga morehu hei whakaoranga ma tatou. Kei te kokiri ake i roto i nga pungarehu o nga tau kotahi rau e whakamatemate nei, ano he kurae i te maheatanga o te kohu, he Kotahitanga Taitamariki, kua oati nei i runga i te kaha o te Atua, i te awhina hoki a te iwi, ki te whakapau i te uaua ki te pupuri ki te whakaora i to ratou iwi. Ko nga kai hapai o taua kotahitanga kei te noho huihui i Whanganui nei i enei ra, a kaore ano kia mutu ta ratou whiriwhiri tikanga. Ko nga tangata i te upoko o tenei kihai i rikarika te matauranga, he taitamariki i whakaakona ki nga kura nunui. Kua tapae atu etahi i a ratou ki te Hahi, etahi kei te mahi roia, ko etahi kei te ako hei takuta, a ko ratou katou kei te mahi tahi he painga mo to ratou iwi, he mahi tenei na ratou ano i uta ki runga ki a ratou. I te kitenga o ratou kanohi i te tika, ka pupu ake te aroha i roto i o ratou ngakau mo etahi o ratou kahore nei e kite ana i nga mea e kite nei ratou, na konei kua whakakatahi ratou ki te whakaora, ki te hanga he iwi kiri-taupouri kia rite ki te tauira o te tangata rangatira. Ara kua ki ratou ki a ratou ano, "Tatou ka hanga i te tangata," a kua timataia e ratou ta [unclear: ratou] mahi i runga i te ngakau kaha i te ngakau mamae; e kore e hapa te kitea o nga hua pai ina tika, u tonu ta ratou mahi. Engari kei te titiro ratou, a ehara i te titiro pohehe, kei te titiro mai ki a tatou, pakeha kia toro atu te ringaringa ki te awhina i a ratou."

I tino whakamihia te whai-korero nei e te hui, a i puta he kupu whakawhetai ki te Etita o te Whanganui Chronicle.

Ka mutu te panui i te nupepa ka huri nga korero ki nga mahi e puare ana ma a tatou tamariki. Ahakoa he take tenei e korerotia ana i nga hui katoa he whakakorikori tonu te mahi: notemea e kitea ana ma te whiwhi ki page 19te mahi e taea ai te whakaatu nga hua o te matauranga e whaia ana e nga tamariki kura. He penei i te wai: ki te whai-putanga e rere atu ai ki tetahi atu wahi ka kiia ai he wai ora. Ki te whakarepo tera e pirau. Kaati kei te kimi tonu matou, kei te tohe tonu kia puare he huarahi e puare atu ai nga matauranga nei ki runga i te whenua, ki nga toa, ki era atu wahi.