Other formats

    TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Maori Religion and Mythology Part 1

VII—Nga Ingoa O Io

VII—Nga Ingoa O Io.

Etahi nei au ka korero ake ki a koe; kaore tonu au e korero ana ki te tangata i aku i rongo ai au. He mea tapu te whakahuahua i a Io me nga apa o nga rangi, me o ratau kauwhanga. He mea tapu hoki te whakahua i nga tamariki a Rangi-nui raua ko Papa-tuanuku e takoto nei, he tapu rawa. Ma nga tohunga o nga tuahu, o nga ahurewa era e whakahuahua, he tapu hoki ratau. No te Whakapono nei katahi ka korero noa te ware penei me maua nei ko Rihari Tohi nei. Kei roto anake i te whare wananga era tu korero korero ai, he tapu hoki. No te noanga nei o nga tangata ka tomotomo ki roto i nga whare kai a te pakeha, na konei ka ngaro te mana o te whare wananga o nga kaumatua e whakaheke ki te Po te whaia.

Ko nga ingoa o Io i rongo au nei koia enei. Koi mea mai koe he whakapeka naku ki nga korero a to tuakana, a Te Matorohanga, koia na te tino tamaiti o roto o aua tu whare o te wananga. He tino tangata tapu tena tangata, he mea whangai anake ki te titoko rakau e te tuahine, e Hine-te-aparangi, i mate ki Kaupeka-hinga i te taua page 405a Kaiwaru o Ngai-Toroiwaho, o Ngati-Parakiore. Kati end kupu aku ki a koe.

  • Io. Koia te io o nga atua katoa, kaore i ko atu.
  • Io-nui. He nui ia i nga atua katoa.
  • Ioroa. He ora tuturu tona, kaore he mate.
  • Io-matua. Koia te matua o nga rangi, o nga kauwhanga, o nga ao, o nga kapua, o nga ngarara, o nga manu, o nga kiore, o nga ika, o nga marama, o nga whetu, o nga uira, o nga hau, o nga wai, o nga rakau, o nga otaota katoa i te tuawhenua, i te moana, i nga wai, me era atu mea katoa. Koare he mea i puta ki whao i a Io-matua, koia te matua o nga mea katoa, o te tangata, o nga atua i raro iho i a ia; koia katoa te matua.
  • Io-matua-te-kore. Tenei ingoa ona e whakaatu ana kaore ona matua, ona whaea, ona tuakana, ona taina, ona tuahine, koia anake ia.
  • Io-taketake. Tenei ingoa ona e tuturu ana ia me ana mahi katoa, me ana mahara, me ana whakahaere he tuturu katoa, he u katoa, he oti katoa, he mau katoa.
  • Io-te-pukenga. Koia te pukenga o nga mahara katoa a nga mea katoa i whakaarotia e ia kia whai ahua, kia whai tipu, kia whai ora, kia whai mahara, kia whai kaha, kaore i ko atu i a ia, nana anake, a mana anake e whiwhi ai, e kore ai ranei.
  • Io-te-wananga. Ara koia te wananga o nga mea katoa, ahakoa mo te ora, mo te mate ranei, mo te kino ranei, mo te pai ranei, mo te riri ranei, mo te kore ranei, mo te mau o te rongo ranei, mo te kore ranei e mau e rongo; kaore i ko atu i a ia.
  • Io-te-toi-o-nga-rangi. Tenei e whakaatu ana koia te atua o roto o te mutunga mai o nga rangi katoa, kaore he rangi i ko atu i taua rangi e kiia ra ko te Toi-o-nga-rangi. Ko te tuatahi tonu tera o nga rangi, ka heke iho ki nga rangi ngahuru ma tahi i raro iho i te Toi-o-nga-rangi.
  • Io-matanui. Tenei kaore he wahi e ngaro ana i ana whatu, i ana mahara, ahakoa i nga rangi, i nga kauwhanga, i nga ao, i nga wai, nga hohonu ranei o nga takere o nga wai, o nga ao, o nga kapua, kai te whaiti katoa nga mea katoa ki roto i ona whatu.
  • Io-matangaro. Tenei kaore ia e kitea e nga mea katoa i roto i nga rangi, i nga ao, i nga kauwhanga o nga rangi, o nga ao ranei. Ahakoa he aha te mea kaore ia e kitea, engari mana anake te whakaaro kia kitea ka kitea ai ia e tetahi mea. He ngaro ia i nga mea katoa o nga rangi, o nga kauwhanga o nga ao, o nga wai, o nga kapua, o nga otaota, o nga ngarara, o nga page 406atua, o nga apa katoa, mana ano te whakaaro kia kite, ka kite ai i a ia.
  • Io-mataaho. Tona ahua ina haere ia he aho kau, kaore e ata kitea ana e nga mea katoa o nga rangi, o nga ao, o nga kauwhanga.
  • Io-te-whiwhia. Ko tenei kaore nga mea katoa e whiwhi i te aha, i te aha, nana anake te whakaaro kia whiwhi, kia kore ranei, ahakoa he aha te mea, he tangata ranei, he atua ranei, he ao ranei, he rangi ranei, he kauwhanga ranei, he marama ranei, he ra ranei, he whetu ranei, he wai ranei, he hau ranei, he ua ranei.
  • Io-urutapu. He tapu i nga atua katoa, i nga mea katoa o nga rangi, o nga ao, o nga kauwhanga, o te ra, o te marama, o nga whetu, o nga wai, o nga hohonu ranei.

Koia nei te ahua o ona ingoa nei ki te korero a nga tangata o te whare wananga.