Other formats

    TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

A Grammar and Dictionary of the Samoan Language, with English and Samoan vocabulary

D

D

  • Daily, soan. [deli] aso fai soʻo, o lea aso ma lea aso.

  • Dairy, n. [de-ri] o le fale e faʻatau ai suasusu ma pata, &c.

  • Dalliance, [dal-li-ans] ula, taʻaloga.

  • Damage, n. and v. [dam-ej] faʻasaunoa.

  • Damp, soan. malulu.

  • Damsel, n. teine.

  • Dance, v. [dans] saʻa, siva.

  • Dandle, v. [dan-dl] faʻaoleole.

  • Danger, n. [den-ja] no danger, e le afaina (only negatively).

  • Dangerous, soan. faigata.

  • Dare, v. [deâ] faʻamalosi; to defy, luʻi.

  • Dark, soan. [dak] pogisa, pouliuli.

  • Darling, n. [da'-lig] pele.

  • Dart, v. [dat] velo.

  • Dash, v. [dash] lafotu, palasi.

  • Daub, v. [doab] elesi, nini.

  • Daughter, n. [doa-ta] a man's, afafine; of a chief, alofafine; a woman's, tamateine.

  • Daunt, v. [doant] faʻamataʻu.

  • Dawn, n. [doan] le tafa ʻo ata.

  • Day, n. [dei] ao; natural day, aso.

  • Dazzle, v. s[gap — reason: unclear]sega; pass. sogaia.

  • Deacon, n. [di-kon] tiakono.

  • Dead, soan. [ded] oti; to a chief, maliu; animal, mate, pe.

  • Deaf, soan. [def] tutuli.

  • Deal, v. [dil] out, tufatufa.

  • Dear, soan. [dea] pele; in price, tautele.

  • Dearth, n. [dirth] oge.

  • Death, n. [deth] oti; chief's, maliu.

  • Debate, n. [di-bet] finauga.

  • Debauch, v. [di-boach] faaleaga.

  • Debilitate, v. [di-bil-i-tet] faʻavaivaia.

  • Debility, n. [di-bil-iti] vaivai.

  • Debt, n. [det] ʻaitalafu.

  • Debtor, n. [det-oa] ʻo le aitalafu.

  • Decamp, v. [di-kamp] o ʻese.

  • Decapitate, v. [di-kapi-tet] vavae le ulu; or uto (used only in cursing).

    page 360
  • Decay, v. [di-kei] pala.

  • Decease, n. [di-sis'] oti; chief's, maliu.

  • Deceit, n. [de-sit'] pepelo.

  • Deceive, v. [de-siv'] pepelo, faʻaʻoleʻole.

  • December, n. [de-sem-bâ] tesema.

  • Decent, soan. [di'-sent] teu lelei, onomea.

  • Decide, v. [d-said] pule, uma le filifili.

  • Deck [dek] n. foga-vaʻa. v. teuteu.

  • Declare, v. [di-klea] talaʻi, faʻailoa.

  • Decline, v. [di-klain] ʻalo, le mafai.

  • Decorate, v. [dek-o-ret] teuteu; the person, tifitifi.

  • Decorous, soan. [dek-o-rus] onomea.

  • Decoy, v. [di-koi] mailei, faʻalata.

  • Decrease, v. [de-kris] e tauau ina itiiti.

  • Decree, n. [de-kri] tulafono; v. pule.

  • Decrepit, soan. [de-krep-it] sugalugalu.

  • Dedicate, v. [ded-i-ket] faʻasa.

  • Deduct, n. [di-dukt] to ʻese.

  • Deep, soan. [dip] loloto, maulalo.

  • Deface, v. [de-fes'] faʻaleaga.

  • Defame, v. [de-fem]; taʻuleaga; tuuaʻi.

  • Defeat [de-fit] v. tulia, lafoia.

  • Defect, n. [de-fekt] ʻo le mea e pona ai.

  • Defend, v. leoleo; n. defence.

  • Defer, v. tolo, faʻatuai.

  • Deference, n. [defâ-rens] ava.

  • Defiance, n. [de-fai-ans] luʻi.

  • Deficient, soan. [di-fi-shient] le ʻatoa, le lava.

  • Defile, v. [de-fail'] faʻaleaga.

  • Define, v. [di-fain] tusi tino.

  • Deform, v. [di-foam] faʻamataga.

  • Deformed, soan. [di-foam'd] matapuaʻa, ʻauvale.

  • Defraud, v. [di-froad] pepelo.

  • Defray, v. [di-fre] totogi.

  • Defy, v. [de-fai] luʻi.

  • Degrade, v. [de-gred] faʻapau, fao le igoa.

  • Delay, v. [di-le] faʻatuai; faatamala (in a bad sense.)

  • Deliberate, v. [de-li-bâ-ret] manatunatu, filifili.

  • Deliberately, soav. [de-li-bâ-ret-li] faifaimalie, faʻagesegese.

  • Delicious, soan. [de-li-shius] suamalie.

  • Delight, n. [di-lait] fiafia, ʻoliʻoli.

  • Delirium, n. valea, fasa.

  • Deliver, v. [de-livâ] tuʻu atu e alu; from, laveaʻi.

  • Delude, v. [de-liud] faʻasese, pepelo.

  • Deluge, n. [del-uj] lolo.

  • Delusion, n. [de-liu-shon] pepelo.

  • Demand, v. fai atu; poloaʻi; inoino.

  • Demolish, v. [de-mol-ish] faʻauma, lepeti.

  • Demon, n. [di-mon] aitu, temoni.

  • Demonstrate, v. [de-mon-stret] faʻaali tino.

  • Denial, n. [di-nail] faʻafitiga.

  • Denounce, v. [di-nauns] taʻu, momoli.

  • Depart, v. [di-pat] alu ʻese.

  • Depend, v. faʻalagolago.

  • Depopulate, v. [di-pop-u-let] faʻatuʻufua.

  • Depose, v. [de-pos] faʻapaʻu, fao le igoa.

  • Deprave, v. [di-prev] faʻaleaga.

  • Deprive, v. [di-praiv] ave ʻese.

  • Depth, n. loloto.

  • Deputy, n. [dep-u-ti] sui.

  • Deride, v. [de-raid] tauemu.

  • Descend, v. [di-sent] ifoifo.

  • Descendant, n. [di-sen-dant] fanau, aiga, gafa.

  • Descent, n. [di-sent] ifoaʻi; gafa.

  • Describe, v. [de-skraib] faʻamatala.

  • Desecrate, v. [des-i-kret] soli.

  • Desert, n. [desert] vao.

  • Desert [de-sert'] v. tuʻulafoaʻi.

  • Design, v. [di-sain] manatu.

  • Desire, v. and n. [di-saiâ] manaʻo, moʻomoʻo, naunau, loto.

  • Desist, v. tuʻu, prohibition, soia!

  • Desolate, soan. [des-so-let] tuʻufue.

  • Despair, n. [di-spea] loto vaivai.

  • Despatch, v. [di-spach] faʻavaevave.

  • Despicable, soan. [de-spik-abl] faʻatauvaʻa.

    page 361
  • Despise, v. [des-pais'] ʻinoʻino.

  • Despond, v. vaivai le loto.

  • Despot, n. tupu saua.

  • Destination, n. [des-tin-eshon] taunuʻuga.

  • Destitute, soan. [des-ti-tiut] mativa, tuʻulafoaʻiina.

  • Destroy, v. [de-stroi] faʻauma.

  • Detach, v. tuʻu ʻese.

  • Detail, v. [di-tel'] talatala.

  • Detain, v. [di-ten] taofi.

  • Detect, v. [di-tekt] maua.

  • Determine, v. [de-tâ-min] ʻuma ona filifili.

  • Detest, v. inoʻino.

  • Devastate, v. [dev-as-tet] tuʻi, faʻauma.

  • Develop, v. faaali; faamatala.

  • Deviate, v. [di-vi-et] sese, alu ʻese.

  • Device, n. [de-vais'] togafiti; v. devise (devaiz).

  • Devil, n. [dev-il] tiapolo.

  • Devoid, soan. [de-void] aunoa.

  • Devote, v. [di-vot] faʻa,a, faʻato.

  • Devour, v. [de-vauâ] lotulotu ʻai.

  • Dew, n. [diu] sau.

  • Diadem, n. [dai-a-dem] pale.

  • Dialect, n. [dai-a-lekt] gagana.

  • Dialogue, n. [dai-a-log] tautalatalaga.

  • Diaphragm, n. [dai-a-fram] gaʻo punipu.

  • Diarrhœa, n. [dai-a-rea] manava tata.

  • Dibble, v. [dib-bl] oso, suo.

  • Dictate, v. [dik-tet] pule.

  • Did, na faia; t. t. o le v. “do.”

  • Die, [dai] v. a. faʻalanu.

  • Die, [dai] v. n. animals, &c., mate, pe; man, oti; chiefs, maliu.

  • Differ, v. [dif-fâ] ʻeseʻese; n. difference.

  • Difficult, soan. [dif-fi-kult] faigata.

  • Diffident, soan. ma. mata-muli.

  • Diffuse, v. [dif-fius] faʻasalalau.

  • Dig, v. ʻeli.

  • Digest, v. [dai-jest] liu meaʻai i le manava.

  • Dilapidate, v. [di-lap-i-det] malopelepo.

  • Dilatory, soan. [dil-a-tori] telegese.

  • Diligent, soan. [dil-i-jent] filiga.

  • Dilute, v. [dai-liut] sui suavai.

  • Dim, soan. faʻalepupula.

  • Diminish, v. faaitiiti.

  • Din, n. pao vale.

  • Dine, v. [dain] fai le taumafataga.

  • Dinner, n. o le taumafataga a le aiga.

  • Dip, v. fufui.

  • Dip up, v. as water, asu.

  • Dire, soan. [daia] mataʻutia.

  • Direct, v. [dai-rekt] faʻasaʻo, faʻasino, faʻatonu.

  • Direction, n. soav, tonu [dai-rekshon] ʻo le faʻatonuga.

  • Directly, soav. [dai-rek-li] loa.

  • Dirt, n. ʻeleʻele.

  • Dirty, soan. [dir-ti] ʻeleʻelea.

  • Disagree, v. [dis-e-gri] taofi ʻeseʻese, masesei.

  • Desappear, v. [dis-ap-pea] mou, le iloa.

  • Disapprove, v. [dis-ap-pruv] le loto.

  • Disarm, v. [dis-am] fao le auupega.

  • Disaster, n. [dis-as-tâ] mala.

  • Disband, v. tuʻu ʻau.

  • Discern. v. [dis-sân] faʻailogaina.

  • Discharge, v. and n. [dis-chaj]; n. from a wound, &c., suavai, alou; v. gun, &c., pa.

  • Disciple, n. [dis-sai-pl] soʻo.

  • Disclose, v. [dis-klos] faʻaali.

  • Discompose, v. [dis-kom-pos] faʻanuminumi; mind, faʻatiga loto.

  • Discord, n. [dis-koad] misa, maseiga.

  • Discourage, v. [dis'-kâ-rej] faʻavaivai le loto.

  • Discourse, n. [dis-koas'] tautalaga, lauga.

  • Discourteous, soan. [dis-kur-tius] faʻalemigao.

  • Discover, v. [dis-kuv-â] faʻailoa; to find, mana.

  • Discreet, soan. [dis-krit] faʻautauta, mafaufau.

  • Discriminate, v. [dis-krim'-inet] faʻailogaina.

  • Discussion, n. [dis-kus-shon], filifiliga.

    page 362
  • Disdain, v. [dis-den] ʻinoʻino, faʻasiasia.

  • Disease, n. [dis-is] maʻi; to chiefs, gasegase, &c.

  • Disembowel, v. faʻatiau.

  • Disfigure, v. [dis-fig'-ur] faʻasaunoa.

  • Disgrace, v. [dis-gres] faʻama; n. o le mea e ma ai.

  • Disgraceful, soan. [dis-gres-ful] mataga.

  • Disguise, v. and n. [disgais] faasese ona ua liliuina.

  • Disgust, v. ʻinoʻino.

  • Dish, n. tanoa.

  • Dishearten, v. [dis-ha-ten] faʻamataʻu, faʻavaivai le loto.

  • Dishevelled, soan. [dis-shev-eld] seusena.

  • Dishonest, soan. gaoi; pepelo.

  • Disinter, v. [di-in-ter'] laga.

  • Disjoin, v. tuʻu ʻeseʻese.

  • Dislike, v. [dis-laik] ʻinoʻino.

  • Dislocated, soan. [dis-lo-keted] seʻe (le ivi).

  • Dismay, n. [dis-me] mataʻu.

  • Dismiss, v. tuʻn atu e alu.

  • Dismount, v. [dis-maunt] v. a. lafo; v. n. alu ifo.

  • Disobedient, soan. [dis-obi-dient] vaogata, faʻalogo-gata.

  • Disobey, v. le usiusitaʻi; soli faatonuga, upu.

  • Disorder, n. [dis-or-dâ] vevesi.

  • Disown, v. [dis-on] faʻatiti.

  • Dispel, v. faʻateʻa.

  • Disperse, v. [dis-purs] faʻataʻape.

  • Dispirit, v. faʻavaivai le loto.

  • Displace, v. [dis-pleis'] tuʻu ʻese.

  • Display, v. [dis-plei] faʻaali, faʻalialia.

  • Displease, v. [dis-plis] faʻaitaita, faʻatiga le loto.

  • Displeasure, n. [dis-ple-sher] ita.

  • Disposal, n. [dis-po's-'al] tuʻu faitalia.

  • Dispose, v. [di-pos] sell, faʻatau.

  • Disposition, n. [dis-po-sis-shon] masani, amio, loto.

  • Dispossess, v. fao: tuli.

  • Dispute, v. [di-piut] finau.

  • Disregard, v. [dis-re-gad] le manatunatu.

  • Disreputable, soan. [dis-rep-piutabl] taʻuleagaina.

  • Disrespect, v. and n. [dis-re-spekt] le ava, le taualoa.

  • Dissatisfy, v. [dis-sat-is-fai] ʻua le fiafia.

  • Dissemble, v. [dis-sem-bl] pepelo.

  • Dissension, n. [dis-sen-shon] loto ʻeseʻese.

  • Dissever, [dis-sev-va] vavae-ʻese.

  • Dissimilar, soan. [dis-sim-ila] ʻese ʻese.

  • Dissipate, v. [dis-si-pet] taʻapeʻape.

  • Dissolve, v. [dis-sólv] liu suavai.

  • Dissolute, soan. [dis-so-liut] ulavale.

  • Distant, soan. mamao; n. distance.

  • Distemper, n. [dis-tem-pâ] maʻi.

  • Distend, v. fefete.

  • Distinguish, v. faʻailogaina, filitaʻa.

  • Distress, n. and v. atuatuvale.

  • Distribute, v. [dis-trib-biut] tufatufa.

  • District, n. [distrik] itu.

  • Distrust, v. masalo.

  • Disturb, v. faʻaatuatuvale, faʻalavelave.

  • Disturbance, n. [dis - tur - bans] misa.

  • Ditch, n. [ditsh] utu.

  • Dive, v. [daiv] tofu.

  • Diverse, soan. [dai'-vers] ʻeseʻese.

  • Divest, v. tuʻu ʻese.

  • Divide, v. [di-vaid] vavae, pena; tuʻu ʻeseʻese; tufatufa.

  • Divine, soan. [divain] faʻale Atua.

  • Division, n. [di-vi-shon] vaega; food, tuʻuga; of one person, faʻaalumaga.

  • Divorce, n. and v. [di-voas] alei.

  • Divulge, v. [di-vulj] faʻaali.

  • Dizzy, soan. [diz-zi] niniva.

  • Do, v. [du] fai.

  • Docile, soan. [do-sil] aʻoaʻo gofle.

  • Doctor, n. [dok-tór] fomai; v. fofo.

  • Doctrine, n. [dok-trin] mataupu.

  • Document, n. [dok-kiu-ment] tusi.

  • Dodge, v. [dodj] ʻalo.

  • Dog, n. maile, uli.

  • Dollar, n. [dol-la] tala.

    page 363
  • Dolphin, n. [dol-fin] masimasi.

  • Dolt, n. vale.

  • Domestic, n. [do-mes-tik] tavini; soan. faʻaleaiga.

  • Domesticated, soan. [do-mes-tiketed] lata.

  • Dominion, n. malo.

  • Donation, n. [do'-ne-shon] mea alofa.

  • Donkey, n. asini.

  • Doom, n. [dum] faʻasala.

  • Door, n. [doa] pupuni. puipui.

  • Doorway, n. [doa-ue] faitotoʻa.

  • Dot, n. togi.

  • Dotage, n. [do-tej] faʻavalematua.

  • Double, soan. [dub-bl] sautualua, taʻilua.

  • Double-minded, soan. [dub-bl-maind-ed] faʻalotulotulua.

  • Double up, v. [dub-bl up] gagau.

  • Doubt, v. [daut] masalosalo-vale.

  • Dove, n. [duv] manu-tagi, manuma, tu.

  • Down, soav. [daun] i lalo.

  • Downward, soav. [daun-wad] ifo.

  • Doze, v. [doz] moe.

  • Drag, v. [drag] toso. Upu: draw.

  • Dragon-fly, n. [drag-on-flai] semu.

  • Drake, n. [drek] toloa poʻa.

  • Draught, n. [drâft] fluid drank, inumaga.

  • Drawing, n. faʻatagata ʻua tusia.

  • Draw-back, v. [dro-bak] tuʻu muli.

  • Drawers, n. [dro-âs] pusa tosa.

  • Draw-near, v. soso, faʻalatalata.

  • Dread, n. [dred] mataʻu.

  • Dream, n. [drim] moe-miti; of a chief, faʻalepo.

  • Dregs, n. ʻalu.

  • Drench, v. [drensh] inu-i-tino.

  • Dress, v. faʻaofu.

  • Drift, v. as a boat, palalau.

  • Drill, v. faʻavili.

  • Drink, v. inu.

  • Drip, v. sisina.

  • Drive, v. [draiv] tuli.

  • Drivel, v. [dri-vl] tafe le faua.

  • Drizzle, v. [driz-zl] afuafu, maʻamaʻa.

  • Drollery, n. fai-anaga.

  • Droop, v. [drup] of trees, lautagitagi.

  • Drop, n. mata-ua.

  • Drop, v. sisina, faʻatulutulu; down, paʻu.

  • Dropsy, n. [drop-si] fula.

  • Drown, v. [draun] malemo.

  • Drowsy, soan. [drau-si] tulemoe.

  • Drum, n. logo.

  • Drunk, soan. ona.

  • Dry, soan. [drai] popo, mago; of herbs, magumagu.

  • Dry [drai], v. in the sun, faʻala.

  • Duck, n. [duk] toloa, pato.

  • Due, v. [diu] e ao.

  • Dull, soan. aʻoaʻo gata; of tools, matatupa, tulali.

  • Dumb, soan. [dum] gugu.

  • Dunce, n. [duns'] tagata valea.

  • Dung, n. tae, otaota.

  • Dungy, soan. savasava.

  • Duplicity, n. [du-pli'-siti] pepelo.

  • Durable, soan. [diu-re-bl] anagata.

  • During, soo upu, ʻa ʻo.

  • Dusk, n. segisegi.

  • Dust, n. efu.

  • Duty, n. [diu-ti] o le mea e so ina fai; o le lafoga tupe; tiute.

  • Dwell, v. [duel] nofo, mau.

  • Dwelling, n. [duel-lig] fale.

  • Dwindle, v. [duin-dl] tauau ina itiiti.

  • Dysentery, n. [dis-en-teri] sanatoto.

  • Dyspepsia, n. toʻoala.

  • Dyspnœa, n. [disp-nea] sela.