page 34

Te Uaua o te Noho Taone

Ki a Reihana,

E tōku hoa tēnā koe.

I tina a Retinara ki konei. Kāti, i a māua e kai ana kei a kōrua anake ko Te Wētini a māua kōrero. Tokotoru mātou Maori kei konei e noho ana, ko Wi Henare rāua ko Raniera Kerehi aku hoa. Kua mahue i a au to tāua kāinga tawhito. E kore e taea e au te noho i reira, i te nui o taku mokemoke. Hei aha ma wai e tama, kei te takoto mai he kāinga ātaahua, he kāinga pūmau mo tāua. E kore e hunaia e au i a koe, i te haerenga o Te Wētini tata tonu au ka pōrangi, e kore hoki au e mīharo. I a au e takoto mokemoke ana i runga i taku moenga ko au anake, ka hoki mai ki a au a tāua mahi o mua. I a Te Wētini i konei e whai hoa ana hei kōrerorero, hei pēhi i nga whakaaro pouri. He hoki anake te mahi a aku whakaaro ki to tāua tīmatanga ki te mahi, i whakamōmori ai tāua, ā, i ētahi wā kaore a tāua kai. Kei te mōhio rā koe ki nga mea katoa i pā mai ki a tāua, ā, ko to tāua mutunga he wehewehe. Kāti noa te kōrero mo nga rā uaua kua taha, he pā mai anō te pouri ki a au.

Kei te ahu nga whakaaro ki te whakapono. He mea uaua rawa, he mea pakeke. Kei te kaha te rēwera, ko tātou ia kei te ngoikore. Ināianei anō te rēwera kei te kii mai, 'To tinihanga, Hamaka, kei te whāwhai koe ki te whakaaro pakeke, kei te tamariki tonu koe, he nui nga rā mo te whakapoururu o te mata.'

Wehi ai au ki te mea atu, 'Haere ake ki muri i a au e Hātana,' otirā i kōrero tonu au. Huhū ana te rere a te taima. Koingo ai au kia kite i o tāua hoa kura o Te Aute, otirā me kite moemoe noa. He hokihoki tonu te mahi a aku whakaaro ki nga tau i kura ai i Te Aute. Kei te takatū māua ko Retinara ki te haere ki te karakia. E koro, hei kona rā.

Na Hamaka Whakaheke

Ponsonby

Te Pīpīwharauroa nama 57, Akuhata 1902. Whārangi 4 me te 5.

He whakamarama: He tamaiti mātau a Hamaka no Te Aute. I mua atu i tana haerenga ki Te Aute, i kura ia ki Tīpene. I haere rāua ko Reihana Paraone ma te waewae tonu i Te Aute ki Okoroire, te kāinga o Hamaka. I kaha ia ki te rapu mahi māna i ākarana, ā, i ū hoki ia ki tana mahi ahakoa te paku o te utu. No Hepetema, 1902 ka mate ia. I pānuitia i Te Pīpīwharauroa te reta a Reihana Paraone, he page 35 whakaatu i to rātou mate i ākarana i te paku o o rātou utu, i te hē hoki o a rātou mahi. I tono a Reihana kia hangā he whare mo rātou ki Waipapa, ā, kua oti taua whare. He tokomaha tonu nga tamariki Maori i mahi ki ākarana, ki Opotiki, ki Tūranga engari i hokihoki katoa ki te kāinga. E kii ana a Reihana kaore te Maori e whakawhiwhia e te Pākehā ki nga mahi tōtika. Ka mutu anō te mahi rangatira ma te Maori he ahuwhenua, engari ko te hē kua raungaiti te whenua ki te Maori ināianei. Reweti T Kohere