Other formats

    Adobe Portable Document Format file (facsimile images)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Maori Deeds of Land Purchases in the North Island of New Zealand: Volume One

Manaia Block (Gold Mining Agreement) Coromandel District

Manaia Block (Gold Mining Agreement) Coromandel District.

1868. 15 October. Cormandel District.Ko Tenei Pukapuka. i, tuhitubia kei Mannia i te takiwa ki Hauraki i te Porowhini o Akarana i te Koroni o Niu Tireni i te tekau ma rima o nga ra o Oketopa i te tau o to tatou Ariki kotahi mano e waru rau e ono tekau ma waru (1868) no nga Rangatira me Manaia. nga tangata o Ngatimaru me te Tawera o Manaia tetahi taha no Ta Hori Pakitini Gold Mining Agreement. Powene (Sir George Pergusson Bowen) Kawana o Niu Tireni tetahi taha He Pukapuka whakaatu mo te whakaaetanga o ratou katoa ara o nga Rangatira me nga Tangata katoa o Ngatimaru me te Tawera o Manaia mo ratou me o ratou uri kia tukua atu ki a Ta Hori Pakitini Powene (Sir George Fergusson Bowen) Kawana o Niu Tireni me nga Kawana i muri i a ia tetahi piihi whenua kei te takiwa ki Hauraki he whenua mahinga koura mana me ana i whakarite ai i runga i te tikanga o te ture i huaina "Te Ture mo nga whenua mahinga koura 1866" ko nga rohe o taua whenua ka timata i te rohe ki Boundaries. raro o nga whenua o Ngatitamatera i te Ruahine haere tonu i te raina kua oti te whakatakoto tae noa ki Pongawhakairo haere tonu ki Puketotara haere tonu i runga i te taukaka tae noa ki te matapuna o te awa o Manaia haere tonu i runga i te taukaka ki Pukewharariki haere tonu ki Tawhitirahi haere tonu te Tautiti haere tonu ki Maungakawa katahi ka puta ki te huarahi nui, ka haere whaka Manaia i taua huarahi nui tae noa te rohe o te piihi whenua kua oti te whakatapu he whenua ngakinga nohoanga mo nga tangata Maori haere tonu i te raina o taua whenua kua oti te whakatakoto tae noa ki te awa o Manaia ka whiti i te awa o Manaia haere tonu i taua raina te Tumutumu haere tonu i taua raina ki te wahi i timata ai i te Ruahine kua rite hoki ki to mapi kua apititia ki tenei pukapuka. A ko nga tikanga enei kua tuhia i raro nei mo te Terms of surrender. rironga o taua piihi whenua he whenua mahinga koura ara.
1Ko nga whenua katoa ki roto ki aua rohe kua tuhia ki runga ake nei kua whakapuaretia he whenua mahinga koura mo nga tangata katoa.
2Ekore e tukua te tangata kia mahi noa iho i te koura i runga i taua piihi whenua kua tuhia ki runga ake nei engari kia matua riro i a ia te Maina Raiti (Miner's Right) mo taua whenua katahi ka tika tona mahinga koura, ko te utu. mo te Maina Raiti (Miner's Right) kotahi kotahi pauna (£1) mo te tau kotahi.
3Ma tetahi Apiha o te Kawanatanga e whakaputa nga Maina Raiti (Miners Rights) ki nga tangata a ka whiwhi te tangata i te Maina Raiti (Miner's Right) ka whai mana ia ki te keri koura ki te hanga whakamate-wai, ki te keri i nga awa rerenga wai ki te tapatapahi rakau Maori mo nga mahinga koura mo te wahie me te mahi i nga mahi katoa e rite ana mo te mahinga koura ki runga ki te whenua katoa ki roto ki nga rohe kua tuhia ki runga ake nei. Engari nga rakau kauri kua kape ki waho e kore e tika kia tapahia era ki te hiahia te tangata kia riro i a ia tetahi rakau kauri me Kauri trees to be bought, £1. 5 each. whakaputa e ia nga moni. Kotahi pauna, e rima herein (£1-5-0) hei utu mo te rakau kotahi. Ekore hoki e tukua atu tetahi tangata ki te tapatapahi i nga rakau Maori he wahie he taiepa aha ranei e hoko mana ki tetahi atu tangata engari ki te hiahia te tangata ki te mahi pera me matua whakarite e ia tetahi Maina Raiti (Miner's Right) me tetahi Raihana Mahinga Rakau (Timber license) kia whai mana ia ki te mahi i aua Timber Lincense, £5. mahi ko te utu mo te Raihana Mahinga Rakau (Timber license) E rima pauna (£5) mo te tau kotahi. Ma nga tangata Maori no ratou te whenua i nga rakau nga moni utu mo aua Raihana Mahinga Rakau (Timber license) me te utu hoki mo nga "rakau kauri" ko aua moni me tuku ki tetahi Apiha o te Kawanatanga i te tuatahi a mana hoki e tuku aua moni ki nga tangata Maori no ratou te whenua ko nga ra whakaputanga mo aua moni me penei mo nga ra e tukunga mo nga moni o nga Maina Raiti (Miners' Rights) kua tuhia. ki raro nei.
4Ko te whakaritenga tenei ki nga Rangatira me nga tangata Maori o Ngatimaru me te Tawera o Manaia me o ratou uri mo te rironga o taua piihi whenua katoa ia Ta Hori Paketini Powene (Sir George Fergusson Bowen) Kawana o Niu Tireni me nga Kawana i muri i a ia he whenua mahinga koura ma ratou me a ratou i whakarite ai kua whakaaetia o Ta Hori Paketini Powene (Sir George Fergusson Bowen) Kawana o Niu Tireni mona me nga Kawana i muri i a ia kia whakaputaina ki ana Rangatira me aua Miner's Right, £1. tangata o Ngatimaru me te Tawera o Manaia me a ratou uri kotahi-pauna (£1) mo ia Maina Raiti (Miner's Right) kua oti te whakaputa ki ia tangata ki ia tangata mahi page 427koura tapatapahi rakau ranei ki roto ki nga rohe o te whenua kua tuhia ki runga ake nei, i ia tan i ia tau o te whakapumautanga o tenei pukapuka ko te timatanga o te tau tuatahi kei te tahi o nga ra o Oketopa 1868 kua pahemo nei ko nga ra whakaputanga moni kei te 31 o nga ra o Maehe, kei te 30 o nga ra o Hune, kei te 30 o nga ra o Hepetema, kei te 31 o nga ra o Tihema i ia tau i ia tau.
5Engari kua wahia taua whenua kua tuhia ki runga ake nei kia rua nga piihi, ko tetahi piihi ki a Ngatimaru ko o tetahi piihi ki a te Tawera, ko te rohe wahanga o aua piihi ka timata i te Tumutumu; haere tonu Rakauowhitia; haere tonu i te awa te tau o Tikohunui haere tonu ki te awa o Manaia, haere tonu i taua awa ki te ritenga ki Puketotara ka rere ki Puketotara, ko te taha whakararo o taua rohe ki a Ngatimaru ma ko te taha whakarunga ki a te Tawera ma ki te mea ka mahi te tangata i te koura, i te mahi rakau ranei i tetahi o aua piihi me tuhi te ingoa o taua piihi ki te Maina Raiti o taua, tangata me te ra hoki i timata ai tona mahi i taua piihi, a ki te haere ke atu taua tangata ki tetahi piihi, ki te whenua ranei o tetahi iwi ke atu mahi ai kaore, ano kia mutu noa te tau kua whakaritea ki roto ki tona Maina Raiti (Miner's Right) i reira me whakahoki atu e taua tangata i tona Maina Raiti (Miner's Right) ki te apiha whakaputa pera kia tuhituhia te ra me te marama o tona haerenga ki taua piihi whenua ke, ki te whenua o tetahi iwi ke ranei. Ko nga moni o nga Maina Raiti (Miners' Rights) pera me whakarite marire (i nga ra whakaputanga moni) ki te wahi o te moni e rite ana ki te roa o te nohoanga o taua tangata i tena piihi i, tena piihi i te whenua o tetahi iwi ke ranei. Ko nga moni o nga Maina Raiti (Miners Rights) o te whenua katoa me tuwha ki nga tangata o tetahi piini kia rite ano ki te nui o nga kai mahi koura i aua piihi.
6Ki a Ta Hori Pakitini Powene (Sir George Fergusson Bowen) Kawana o Niu Tireni me nga Kawana i muri i a ia te whakaaro mo nga tau e pumau ai ki a ia ki a ratou ranei te whenua kua tuhia ki runga ake nei mo te mahinga koura. Engari ki te hiahia a Ta Hori Pakitini Powene (Sir George Fergusson Bowen) Kawana o Niu Tireni me nga Kawana i muri i a ia kia mutu te mahinga koura i taua whenua me matua whakaatu taua hiahia ko te takiwa hei whakaaturanga kaua e neke iho i te ono marama. Ka mutu te mahinga koura me hoki tuturu ki nga Rangatira me nga Tangata o Ngatimaru me te Tawera o Manaia ki o ratou uri ranei enei whenua katoa.

A he tohu mo te whakaaetanga o nga Rangatira me nga tangata katoa o Ngatimaru me te Tawera o Manaia ki nga tikanga katoa o tenei Pukapuka kua tuhia o ratou ingoa i raro nei. A he tohu mo te Whakaaetanga o Ta Hori Pakitini Powene (Sir George Fergusson Bowen) ki tona taha o ana tikanga katoa kua tuhituhia te ingoa o Tiemi Make (James Mackay Jr) Komihana ki raro nei i te ra me te tau kua tuhia ki runga ake i te timatanga ano.

Te Marau his x mark.
Wikiriwhi his x mark.
Waka te Tuhi his x mark.
Anaru Pahapaha.
Paroto.
Ruka Hutaupoki.
Paurini Waitaha his x mark.
Manuera Potae his x mark.
James Mackay, (Junr.)

Kai Titiro—
Henare Pango.
Pirihimana Hauraki.