Other formats

    Adobe Portable Document Format file (digital text)   TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

The Ancient History of the Maori, His Mythology and Traditions. Nga-Ti-Whatua [Vol. XIII]

Te Whatu-I-Apiti Raua Ko Te Angiangi

page (100)(14)(1)

Te Whatu-I-Apiti Raua Ko Te Angiangi

Ko te tikanga o tena ingoa, no nga whatu o te rangi Te whatu i tukitukia, wawahia ki runga ra, te whatu i whakarongo, whakarongo ki tae ra.

Koia nei tera ingoa a te Whatu-i-apiti tae iho ki ana tamariki, no reira anake o ratou ingoa. Ko te whakapapa mai tenei i a Te-whatu-i-apiti:

Te Whati-apiti = Pore-iti
Hine-mate = Rangi-hi-rawea
Hopara = Hine-raru
Homata-i-te-rang i = Whare-nui
Kukanga-o-te-rangi = Hine-i-taua
Whakamarino = Rangi-ka-purotu
Ropiha = Poti
Hori Ropiha

I mahi Haukai (Hakari) a Te-whatu-i-apiti raua ko Te-angiangi, na Te whatu-i-apiti ki mua, a ko taua Hakari ra te ingoa ko Whare-ponga, ka utua taua Haukai ra e Te angi-angi ko te Hakari ko Te-korokoro, a ka utua ano e Te whatu-i-apiti ko Hakari i Te-uaua-tamariki o te rangi wawahia, a ka kore he kai a Te-angiani hei Hau kai mana ki a Te whatu i apiti, ka tukua ki te whenua hei Haukai, ki a Te-whatu-i-apiti, a ka utua ano e Te whatu-i-apiti ki nga rangatira na ratou nga whakatihi (haupu kai o aua hakari ana haukai) ko te Hakari e kiia ana tona ingoa ko Whakaara-raumati o taua whakatihi, a Hika-rerepari hei utu mo ta Te whatu-i-apiti, a ka utua ano tena e Te whatu i apiti ko te whenua i Raikatia, Paeroa, Tuturewa, a ko te utu tera o te whakatihi (Hakari) a Hika-rere-pari a waiho nei aua whenua ki ona uri, a tae noa mai ki enei ra, ko te whakapapa mai tenei o

Hika-rere-pari = Kai ariki
Tama-wera
Hine-kino
Whakatau = Ue-wha
Para-kiore = Werowero
Rangi-ka-purotu = Whakamarino
Ropiha = Poti
Hori Ropiha,

na te tahi wahine a Hika rere-pari na

page (102)(14)(2)
Ao-po-keka = Hika-rere-pari
Hine-iri-rangi = Hiwi
Whakaara = Kakara-tuhia
Werowero = Para-kiore
Rangi-ka-purotu = Whakamarino
Ropiha = Poti
Hori Ropiha

Na no ta Tau-rito whakatihi (Hakari) i taua kai ano i te uaua-tamariki, ko Tore-o-punga te ingoa o te whakatihi a Tau-rito, ka utua e Te-whatu-i-apiti ki te whenua ko Po-ranga-hau, ko Tawa-pu-tahi, a waiho iho tenei whenua ki ona uri, a ko te whakapapa mai tenei o

Tau-rito = Rangi-wawahia
Kere = Ariuru
Ahu-rangi = Te niho
Hine-i-taua = Kukanga-o-te-rangi
Whakamarino = Rangi-ka-purotu
Ropiha = Poti
Hori Ropiha